31/05/17

5 Green tape

“Red tape is an idiom that refers to excessive regulation or rigid conformity to formal rules that is considered redundant or bureaucratic and hinders or prevents action or decision-making. It is usually applied to governments, corporations and other large organizations… (Wikipedia)”

Ik heb altijd een veronderstelling gehad dat ‘Red tape’ een Britse uitvinding was uit de tijd van de ‘Raj’ maar dat blijkt dus helemaal niet zo te zijn. Het fenomeen is weliswaar Brits maar kennelijk bestaat het al sinds de 16e eeuw en werd het gebruikt door Henry VIII toen hij Paus Clement VII bestookte met wel tachtig petities om zijn huwelijk met Catherina van Aragon te beëindigen. Flitsscheidingen moesten toen nog worden bedacht.

De voorbereidingen van deze reis zijn op z’n zachtst gezegd omvangrijk geweest. Pagina’s lange checklists werden gemaakt die keer op keer moesten worden nagegaan en weer herzien. Natuurlijk waren er de technische uitdagingen van de Land Rover. Welke gereedschappen, welke reserve onderdelen moeten mee? Welke voorzieningen moeten worden ingebouwd? Welke visaas, welke vaccinaties? Welke reisapotheek? Welke verzekeringen? Wat te doen in een noodscenario? Welke satelliet telefoon? Eindelijk één uitgezocht en besteld. Dan blijkt het dat het in een aantal landen niet is toegestaan een satelliet telefoon in bezit te hebben: Cuba, Noord-Korea en ...Iran (tenzij met een journalisten visum). Met het oog op de agenda’s van mijn beide studerende zoons en mijn echtgenote werden diverse alternatieve routes gekozen en na verloop van tijd weer geschrapt vanwege bijvoorbeeld onlusten in de regio (Myanmar). Er werd een gedetailleerde planning geproduceerd die tegen de tijd dat ik werkelijk vertrok revisie xxx had bereikt.

Zoals eerder aangegeven was het oorspronkelijke plan vanuit Nederland te vertrekken en via de hoorn van Afrika naar Zuid Afrika te reizen. Door diverse ontwikkelingen en ook tegenvallers –o.a. een ´roof tent’ van ruim 1,5x2 meter en en gewicht van70 kg met een levertijd van ruim 6 weken die door Fedex “zoek” wordt gemaakt en weer opnieuw moest worden besteld- kwam de planning in het gedrang. Het tijdstip van vertrek werd zodanig dat het grootse deel van de reis in Afrika in het “verkeerde seizoen” gereden zou moeten worden. Daarom werd het plan drastisch aangepast en werd er gekozen voor de zijde route.
Nu echter staken met name de bureaucratie en politieke relaties een spaak in het wiel. Vanwege de verhoudingen tussen China en India is het passeren van de grensovergang tussen beide landen momenteel niet mogelijk. Wel is het een optie om de grens te passeren met Pakistan en vervolgens via Lahore richting India te rijden. Ten overvloede: hier werd uit veiligheids-overwegingen van afgezien.

Na zoals gezegd ettelijke routes te hebben onderzocht en weer te hebben doorgestreept werd gekozen voor de lijn Turkije, Iran, Turkmenistan, Oezbekistan omdat dit geografisch te kortste (en relatief veilige) route is. Vervolgens zou de weg via Kazachstan en Kirgizstan naar China voeren. Turkmenistan echter vereist eerst dat het visum van het land waarvan de reiziger Turkmenistan binnenkomt en dat van het land waar de reiziger naar toe gaat worden overlegd. Een transit visum geldt slechts voor maximaal 5 dagen en de verwachte datum van binnenkomst en de uiterste vertrekdatum moeten nauwkeurig worden aangegeven. Indien de uiterste vertrekdatum om wat voor reden dan ook wordt overschreden leidt dit minimaal tot een zeer fikse boete en mogelijk zelfs tot gevangenisstraf en/of deportatie. Aangezien de reis door Turkmenistan bij een goed gekozen traject makkelijk in twee dagen af te leggen is besloot ik het er maar op te wagen. Een ander detail is dat er in Oezbekistan geen diesel is te verkrijgen, een probleem dat met extra jerry cans of een extra brandstoftank ‘overbrugbaar’ zou moeten zijn.

Om toch maar vooral aan de wensen van de Turkmeense overheid te voldoen werd eerst getracht een afspraak te maken bij de Iraanse ambassade. Dit bleek volstrekt onmogelijk en volgens de vertegenwoordiger van de ambassade in Den Haag ook onnodig. Openingstijden voor visa-applicaties zijn van 14.00 tot 16.00 uur en tussen die tijdstippen bent u van harte welkom. Monter, het was die dinsdag 21 maart een prachtige lentedag, togen Daniël en ik naar de hofstad, vastbesloten er een fijne vader-zoon dag van te maken. Na een –ondanks een wat katterige bediening- gezellige lunch in “de Schlemmer” vertrokken we naar de ambassade. Voor de stalen poort drukte ik op de knop van de intercom en toen ik de persoon aan de andere kant van de lijn uitlegde waar we voor kwamen reageerde deze verbaasd. “Oooh, soo sorry. Today ies Persian New Year. Dzhe embassy ies closed. It is on dzhe website. Come back Thursday…” Ik hád de website bekeken maar inderdaad, bij nauwkeuriger inspectie stond het persisch nieuw jaar er in kleine letters aangegeven.
Na een tweede -en nu succesvolle- poging een visum voor Iran te verkrijgen boekte ik een internationale trein naar Brussel voor de aanvraag van de visa van respectievelijk Uzbekistan en Turkmenistan. Het contrast tussen de beide landvertegenwoordigingen kon niet groter. Waar het ontvangst in ‘Oezbekistan’ hartelijk, bijna enthousiast is na het horen van onze plannen (“I give you a fourteen day transit visum instead of five so you can see beautiful Uzbekistan”, is het ontvangst in “Turkmenistan” nét niet vijandig. Korzelig neemt de vertegenwoordiger de documenten aan en geeft aan dat we veel te vroeg zijn met de aanvraag. Bovendien is een eventuele reactie op de applicatie niet eerder te verwachten dan na ca. 2 weken.

Als we het visum voor Turkmenistan niet krijgen valt het hele plan in duigen. Bovendien moeten er nog veel andere documenten voor o.a. China geregeld worden en we dreigen in tijdnood te komen. Navraag leert dat ruim 50% van de visumaanvragen door Turkmenistan worden afgewezen, naar verluid op grond van een vaag quotum van het toegelaten aantal bezoekers per jaar. Weer besluiten we het roer resoluut om te gooien en nu via Azerbaijan de Kaspische zee over te steken naar Kazachstan. Jammer van het visum van Oezbekistan.
Het is inmiddels 9 Mei wanneer we Kroatië verlaten en via Bosnië-Herzegovina en Montenegro richting Albanië rijden. Aangezien verzekeraar “A” de Old timer-premie voor Edna in twee opéén volgende jaren met tientallen procenten verhoogde besloot ik niet lang voor vertrek uit Nederland op zoek te gaan naar een alternatieve verzekeraar met een wat vriendelijker aanbod. Na het contract met verzekeraar “B” via internet te hebben afgesloten tegen een aanmerkelijk lager bedrag stuurde deze mij de ‘groene kaart’ per mail toe. “Als u deze print en bij uw autopapieren voegt is dat voldoende” aldus een aardige mevrouw aan de telefoon....

Daar dacht de douane beambte aan de grens tussen Kroatië en Bosnië-Herzegovina heel anders over: “Car documents!” vroeg deze bars om mij vervolgens “Dis document no good, you need de green paper” toe te bijten nadat ik hem de geprinte versie van de groene kaart van verzekeraar “B” overhandigde. Gelukkig had ik het oude groene formulier van de geroyeerde verzekering “A” nog bewaard en met een geïrriteerde blik nam de beambte deze nu aan. Met een blik van “kon dat niet eerder” verdween de man in zijn kantoor om ons even later de gestempelde paspoorten te overhandigen. Dit scenario herhaalde zich in diverse variaties bij de daaropvolgende grensovergangen, onder anderen die in Montenegro en ik begon me zorgen te maken over de houding van de ambtenaren in de daaropvolgende landen.

’s-Avonds aan het diner in het uitstekende hotel “Trebjesa” in Niksic, Montenegro sprak een vriendelijke hotelmanager ons aan. “U lijkt mij iemand die zaken voor elkaar krijgt”, zei ik. De man groeide zichtbaar 3 centimeter. “Zou u misschien aan uw afdeling administratie willen vragen of zij toevallig in het bezit zijn van groen A4 papier?” Nu fronste hij: “Vrijwel zeker niet en bovendien zijn op dit moment de winkels dicht maar ik zal kijken wat ik voor u kan doen...” Een klein uur later, we zaten inmiddels aan het dessert verscheen hij weer -nu hijgend- aan onze tafel. Trots overhandigde hij drie grasgroene A4 vellen in een plastic tasje. “De dame van de winkel beneden inde stad was nét bezig de deur te sluiten” zei hij puffend.

Noch de beambte aan de Albanese grens, noch die aan de Griekse grens en zelfs niet de jonge dame aan de Turkse grens stelden nog vragen over de gloednieuwe groene kaart en tevreden ronkten hun stempels over de nu met gloeiend zelfvertrouwen overhandigde documenten. Het gebonk op de tafels klonk als muziek in de oren.

Ard-Van-Gerdijk@hotmail.com